CEO Xanh SM: Chuyện Chưa Kể Về Hành Trình Xanh Cùng Xe Điện Vinfast

Thế giới đang chứng kiến cuộc cách mạng trong ngành giao thông với sự trỗi dậy mạnh mẽ của xe điện. Tại Việt Nam, Xanh SM, với nền tảng xe thuần điện từ Vinfast, đã nhanh chóng trở thành một hiện tượng. Đằng sau tốc độ thần kỳ ấy là câu chuyện về khát vọng lớn lao của tỷ phú Phạm Nhật Vượng và sự dẫn dắt quyết liệt của Tổng Giám đốc Toàn Cầu Xanh SM (GSM) – ông Nguyễn Văn Thanh. Ông Thanh đã chia sẻ những góc nhìn sâu sắc về hành trình ‘xanh hóa’ giao thông Việt Nam và giấc mơ vươn ra biển lớn, bắt đầu từ những thách thức tưởng chừng không thể vượt qua.

Hành trình “xanh hóa” ngành taxi Việt Nam và hợp tác chiến lược

Thách thức ban đầu và sự hoài nghi

Chỉ sau vài tháng thành lập, Xanh SM đã đặt mục tiêu hợp tác với các hãng taxi truyền thống, một nhiệm vụ đầy thử thách. Với vị thế là “lính mới” trong ngành vận tải lâu đời, việc thuyết phục các đối thủ có thâm niên trở thành đối tác là một hành trình gian nan. Ban đầu, hầu hết các hãng đều từ chối thẳng thừng. Sự e ngại trước một cuộc chuyển đổi mang tính cách mạng từ xe xăng sang xe điện là điều dễ hiểu. Người ta sợ rủi ro khi tiên phong, nhất là trong một lĩnh vực đã tồn tại hàng trăm năm. Nhiều hãng đặt câu hỏi: “Xanh SM chắc gì đã tốt, trong khi bản thân họ cũng đâu có tệ? Nếu chuyển đổi mà đối mặt rủi ro, thà cứ đứng im cho an toàn.” Có đến 10 đối tác ban đầu đều chung một câu hỏi như vậy, và không ai dám tin một đối thủ cùng ngành sẽ thật lòng giúp họ cùng phát triển. Thách thức đặt ra là làm thế nào để dập tan hoài nghi, biến đối thủ thành đối tác và cùng tạo ra một thế trận đôi bên cùng thắng.

Case study Lado Taxi Lâm Đồng: Từ “bờ vực phá sản” đến thành công

Việt Nam có hơn 100 hãng taxi. Xanh SM đã nghiên cứu kỹ lưỡng để tìm ra những hãng có tiềm năng thuyết phục, coi đó là “ca khó” để chứng minh lợi ích khi hợp tác. Căn cứ địa đầu tiên được chọn là Lado Taxi tại Lâm Đồng. Tổng Giám đốc Nguyễn Văn Thanh đã bay từ Hà Nội lên Lâm Đồng bốn lần chỉ để gặp gỡ và thuyết phục. Điều thú vị là Lado đã có hơn 20 năm kinh nghiệm, trong khi Xanh SM mới thành lập. Lado cũng là hãng taxi đầu tiên sử dụng xe điện Vinfast cho kinh doanh từ năm 2022, nhưng chỉ duy trì ở quy mô nhỏ để tạo tiếng vang, chưa thực sự coi đó là hướng đi chính.

Khi gặp Tổng Giám đốc Lado Taxi, ông Nguyễn Ngọc Đồng, ông Thanh đề nghị họ dùng thử xe và để ông dẫn dắt dự án hợp tác. Tuy nhiên, ban lãnh đạo Lado rất e ngại vì lúc đó Lado chưa phải là hãng taxi lớn ở tỉnh, thị phần chỉ đứng top 3-4. Đối thủ vẫn dùng xe xăng, tại sao họ phải chuyển đổi toàn bộ sang xe điện? Tài xế cũng thấy xe điện quá mới lạ, việc vận hành tốt đòi hỏi đào tạo và có thể phải tuyển thêm người. Quan trọng hơn, khách hàng chưa thực sự ưu tiên xe điện.

Xanh SM phải chứng minh rằng chỉ sử dụng xe điện ở quy mô nhỏ thì không thể thấy hết lợi ích. Ông Thanh đã lên đó nhiều lần, không chỉ để thuyết phục ông Đồng mà còn cả vợ ông và đội ngũ đã đồng hành với họ nhiều năm. Khi Lado tin xe điện là tương lai, họ quyết định dùng thử. Đội ngũ Xanh SM đã sát sao với Lado từng ngày, từng giờ, dốc hết ruột gan vì họ. Mỗi tuần đều có buổi họp để giải quyết vấn đề, rút kinh nghiệm và chia sẻ bài học. Đội ngũ Xanh SM truyền đạt hết những gì mình biết, từ marketing, xây dựng chính sách tài xế đến đào tạo nhân sự, không giấu giếm bất cứ điều gì.

Lần đầu tiên gặp vợ chồng ông Đồng trong bữa cơm tối, họ đã bật khóc. Họ chia sẻ về những khó khăn suốt bao năm làm nghề, đặc biệt là giai đoạn Covid-19 và những năm sau đó khi thị trường chạm đáy, xe nằm đắp chiếu nhưng vẫn phải gồng gánh chi phí cố định và lãi ngân hàng khổng lồ. Giọt nước mắt của họ khiến ông Thanh nhớ mãi, vì giữa họ vẫn là người lạ nhưng họ lại trút hết tâm sự như người thân ruột thịt. Đó là cuộc trò chuyện chân tình, đặt nền móng cho sự sẵn sàng hết lòng vì nhau.

Với sự hỗ trợ toàn diện từ Xanh SM, vài tháng sau Lado lột xác hoàn toàn. Tại Ngày hội “Mãnh liệt tinh thần Việt Nam vì tương lai xanh” của Vingroup, lần đầu tiên quy tụ hơn 100 hãng taxi Việt Nam, ông Đồng đã đứng lên kể lại hành trình của mình. Từ “bờ vực phá sản”, Lado đã vươn mình thành hãng taxi chiếm thị phần lớn nhất và gần như tuyệt đối tại Lâm Đồng với gần 1.000 xe điện Vinfast. Câu chuyện của họ đã truyền cảm hứng mạnh mẽ. Ông Đồng thậm chí dám khẳng định trước các hãng taxi khác: “Hãy dùng xe điện đi, hãy tạo nên cuộc cách mạng xanh như Lado đi. Nếu Lado không có lãi thì chúng tôi sẵn sàng đứng ra hỗ trợ”. Sau đó, Lado đã trở thành nơi tiếp đón gần 30 hãng taxi khác đến tham quan, học tập mô hình. Gặp ai, ông Đồng cũng hỗ trợ thật lòng, y như cách Xanh SM đã dành cho họ. Lần gặp lại vợ chồng ông Đồng sau này, họ lại bật khóc lần thứ hai vì quá xúc động khi nhớ lại chặng đường “vượt cửa tử” nhờ cuộc chuyển đổi xanh và sự đồng hành của Xanh SM.

Lan tỏa mô hình và tinh thần dân tộc

Sau thành công vang dội của Lado, nhiều hãng taxi khác đã tiếp bước như Nam Thắng, Én Vàng, Bách Đại Dũng (Hà Tĩnh), My Love (Nghệ An), hay gần đây là các hãng taxi lâu đời ở Hà Nội như Long Biên, Bắc Á, Thanh Nga, Quê Lụa. Trong ngành vận tải, mọi người đều biết nhau nên “tiếng lành đồn xa”. Sau Lado, con số hơn 50 đối tác đạt được tương đối dễ dàng.

Lý do đầu tiên cho sự lan tỏa là đã có những minh chứng thành công rõ ràng ở Việt Nam như Lado, Én Vàng, Nam Thắng. Khi Xanh SM, với vị thế không nhỏ trong ngành, mời các hãng taxi khác đến tham quan mô hình ở các địa bàn đã thành công, đó là lời mời rất đáng cân nhắc. Chứng kiến tận mắt sự bứt tốc của những người bạn đồng nghiệp khiến họ rất xúc động và tin tưởng.

Lợi thế cạnh tranh: Nền tảng Xanh Platform và hạ tầng Vinfast

Lý do thứ hai là Xanh SM cung cấp tất cả dữ liệu để các hãng đối tác thấy rõ lợi ích vượt trội của xe điện so với xe xăng về mặt lợi nhuận. Họ được chứng minh cụ thể việc chuyển đổi có thể giúp doanh nghiệp tăng thêm bao nhiêu lợi nhuận.

Thứ ba là việc mời các đối tác tích hợp trên nền tảng Xanh Platform một cách ngang hàng. Xe cá nhân, xe của đối tác hay xe của Xanh SM đều được đối xử bình đẳng. Điều này chưa từng có tiền lệ ở Việt Nam, nơi nhiều hãng khác thường phân biệt người dùng cá nhân và hãng, ưu tiên booking cho nhóm thứ nhất. Với Xanh SM, tất cả đều sử dụng sản phẩm chung của Vinfast, tạo nên sự công bằng. Khi hợp tác, các hãng vừa thực hiện chuyển đổi xanh có lợi, vừa có thêm nguồn khách.

Tiếp theo là điểm cộng về hệ thống hạ tầng sạc và bảo dưỡng của Vinfast. Nếu mua xe điện của các hãng nước ngoài, vấn đề bảo dưỡng, sửa chữa, đặc biệt là trạm sạc, chắc chắn khó có thể bằng hệ sinh thái Vinfast đã và đang xây dựng.

Quan trọng nhất, các doanh nghiệp Việt có tinh thần dân tộc rất mãnh liệt. Họ muốn ủng hộ hàng Việt Nam hơn hàng ngoại nhập, và khách hàng cũng vậy. Điều này tạo nên một động lực lớn cho sự hợp tác và chuyển đổi.

Sứ mệnh môi trường: Hơn cả một chuyến xe

Lái xe điện như “trồng cây xanh”

Khi thành lập công ty, cái tên GSM với chữ “G” (Green – Xanh) và Xanh SM đều nhấn mạnh yếu tố xanh là quan trọng hàng đầu. Trong lễ bế giảng khóa đào tạo tài xế đầu tiên, khi được hỏi vì sao chọn đồng hành cùng Xanh SM, rất nhiều lý do được đưa ra. Một câu trả lời đặc biệt ấn tượng từ một bác tài là: “Ai cũng biết trồng cây rất tốt, nhưng đâu phải ai cũng có đủ thời gian, tiền bạc để trồng cây. Tôi là một người như thế. Tuy tôi không trồng cây, nhưng tôi lái một chiếc xe xanh, giảm thải CO2. Chuyện đó tương đương với hàng trăm cái cây đã được trồng. Nghề này vừa kiếm tiền, vừa giúp tôi trở thành một người đang đi trồng cây mỗi ngày.”

Định lượng tác động môi trường

Nếu xét về ý nghĩa môi trường, suy nghĩ của bác tài hoàn toàn chính xác. Cứ mỗi 113 km xe điện di chuyển tương đương với một cây xanh quang hợp trong vòng 1 năm. Một chiếc xe taxi điện Vinfast hoạt động chuyên nghiệp có thể chạy 5.000 – 6.000 km mỗi tháng, tức 60.000 – 72.000 km mỗi năm. Với quãng đường này, mỗi xe điện giúp quang hợp tương đương hơn 500 cây xanh mỗi năm. Hiện Xanh SM có hơn 40.000 tài xế taxi (tính cả xe máy khoảng 100.000). Nếu mỗi tài xế taxi đóng góp công sức “quang hợp” tương đương 500 cây xanh/năm, 40.000 tài xế taxi sẽ tạo ra hiệu quả môi trường tương đương 20 triệu cây xanh được trồng mỗi năm.

Con số này rất đáng kể, đặc biệt khi giao thông chiếm khoảng 70% nguyên nhân gây ô nhiễm không khí tại đô thị theo báo cáo của Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường. Ô nhiễm không khí là vấn đề nghiêm trọng, khiến hàng chục nghìn người tử vong mỗi năm ở Việt Nam.

Câu chuyện truyền cảm hứng từ “mầm xanh”

Khi Vingroup tổ chức cuộc thi “Mầm xanh truyền cảm hứng”, một em bé có bố lái taxi điện đã gửi đến một bức thư rất xúc động. Em viết: “Mặc dù công việc của ba vất vả, nhưng con tự hào về những gì ba đang làm và cống hiến, giúp môi trường sống của chúng con trong lành hơn.” Kèm theo thư là bức tranh các bạn nhỏ vui đùa trên con đường có ô tô điện đi qua, thể hiện một không gian trong lành, không khói bụi, không ồn ào. Từng nét vẽ, nét chữ đều rất chỉn chu. Điều đặc biệt là bố em không kể nhiều về công việc, vậy mà em bé đã thấu hiểu sâu sắc ý nghĩa của việc lái xe điện. Đó không chỉ là niềm tự hào của gia đình em, mà còn là sự hãnh diện của Xanh SM, bởi vì họ đang xây dựng chiến lược “xe thuần điện, người thuần xanh”. Cuộc cách mạng xanh muốn thành công lâu dài nhất định phải được tiếp nối bởi các “mầm xanh” tương lai.

Chiến lược “xe thuần điện, người thuần xanh”

Chiến lược cốt lõi của Xanh SM là không chỉ đưa xe điện vào vận hành mà còn xây dựng đội ngũ tài xế có ý thức và niềm tự hào về việc đóng góp cho môi trường. Họ không chỉ là người lái xe, mà là những đại sứ cho lối sống xanh, cho tương lai bền vững. Chính tinh thần này đã giúp Xanh SM tạo ra sự khác biệt và thu hút không chỉ hành khách mà còn cả những người muốn trở thành một phần của phong trào “xanh hóa” giao thông.

Tốc độ thần kỳ và tinh thần “3 Không”

Từ lúc lên ý tưởng đến khi ra mắt dịch vụ Xanh SM vào ngày 14 tháng 4 năm 2023, Xanh SM chỉ có chính xác 38 ngày để chuẩn bị. Ngay sau khi khai trương ở Hà Nội, chỉ 14 ngày sau, họ tiếp tục hiện diện tại Thành phố Hồ Chí Minh. Để đạt được tốc độ kỷ lục ấy, đội ngũ đã làm việc quên ngày đêm. Họ thường nói vui Xanh SM có “3 Không”: Không ngày nghỉ, không bàn lùi, và không nói không.

“Không ngày nghỉ” không phải vì không được nghỉ, mà vì ngay cả khi nghỉ ngơi, tâm trí vẫn làm việc, suy nghĩ về công việc. Khi đứng trước việc khó, tưởng như không thể, đội ngũ không bao giờ bàn lùi mà chỉ tập trung vào “làm gì, làm thế nào”. Các lãnh đạo thường kiêm nhiệm nhiều việc cùng lúc, cả tập thể sẵn sàng tinh thần “không gì là không thể” và tin vào sức mạnh của sự nỗ lực.

Với Xanh SM, họ không có kịch bản thất bại ít nhất trong vòng 10 năm tới. Tuy nhiên, ngay cả khi có chuyện không may xảy ra với startup này trong tương lai, điều đó cũng không ảnh hưởng đến cuộc cách mạng xanh đang diễn ra trên toàn quốc. Bởi vì những gì Xanh SM đã làm đã tạo ra kết quả ngay lập tức: một làn gió mát thổi vào ngành vận tải, làm thay đổi vĩnh viễn cuộc chơi. Càng ngày sẽ có càng nhiều người tiếp bước sử dụng sản phẩm xanh vì lợi ích của bản thân và cộng đồng. Xanh SM chỉ là một phần trong dòng chảy mạnh mẽ đó. Họ tin rằng khi cộng đồng đã thụ hưởng cuộc sống xanh, người ta sẽ không bao giờ chấp nhận quay lại với những thứ ô nhiễm có thể nguy hại đến tính mạng, tài sản, sức khỏe của họ.

Khát vọng vươn tầm thế giới và vị thế tiên phong

Tầm nhìn của tỷ phú Phạm Nhật Vượng

Sáu năm trước khi gia nhập Vingroup, ông Nguyễn Văn Thanh đã cảm nhận được khát vọng xuyên suốt của tỷ phú Phạm Nhật Vượng là chứng minh sản phẩm của người Việt Nam đủ sức sánh ngang với các nước trên thế giới. Qua 5-6 năm, khát vọng ấy chưa từng mai một mà mỗi ngày thêm quyết tâm rực cháy hơn. Để chứng minh điều đó, không gì bằng công nghệ và công nghiệp. Anh Vượng đang chọn những cái khó nhất để khẳng định: nếu người Việt Nam đã làm được những cái khó như vậy, thì những thứ khác không gì là không thể.

Tiêu chuẩn 5 sao và dẫn dắt thị trường

Sứ mệnh đầu tiên của Xanh SM là đưa ra bộ tiêu chuẩn dịch vụ 5 sao. Khi Xanh SM là người dẫn dắt thị trường với tiêu chuẩn cao về chất lượng xe (xe điện Vinfast mới, sạch sẽ, không mùi), dịch vụ (tài xế chuyên nghiệp, đồng phục), các hãng khác muốn cạnh tranh và thu hút khách hàng sẽ phải đi theo, dẫn đến bức tranh toàn ngành tốt hơn.

Vị thế “Nền tảng vận tải thuần điện lớn nhất thế giới”

Thứ hai, Xanh SM không “chuyển đổi xanh” một mình mà dẫn dắt hàng trăm đối tác cùng tham gia. Từ đó, chữ “xanh” sẽ dần đại diện và thay thế cho cụm từ “đi taxi”, giống như cách nhiều người gọi “Honda” thay cho “xe máy”.

Hiện nay, Xanh SM được coi là nền tảng phức hợp thuần điện lớn nhất thế giới. Nếu xét riêng về nền tảng gọi xe công nghệ thuần điện, Trung Quốc có một hãng sở hữu cả triệu xe, hãng đứng thứ hai có 600.000-700.000 xe. Trong ngách này, Xanh SM đang đứng thứ ba. Tuy nhiên, nếu xét về nền tảng phức hợp (bao gồm cả cho thuê xe, bán xe, và dịch vụ taxi), Xanh SM đang tiên phong.

Tuy nhiên, quy mô công ty chưa đủ lớn và sự hiện diện ra thế giới còn hạn chế để khẳng định vị thế dẫn đầu tuyệt đối. Để chứng minh điều đó, Xanh SM cần ra mắt thêm các dịch vụ khác và nâng số lượng xe lên đến vài trăm nghìn, thậm chí triệu xe, chứ không dừng lại ở con số kế hoạch 100.000 xe ban đầu. Mục tiêu này dự kiến sẽ nhanh chóng đạt được vào năm 2027, trở thành nền tảng vận tải thuần điện lớn nhất hành tinh và là hình mẫu được gọi tên trên trường quốc tế, giống như cách thế giới đang gọi tên Uber và Grab khi nhắc tới xe công nghệ.

Chinh phục thị trường quốc tế: Lào, Indonesia

Xanh SM đang tiến ra thế giới với mục tiêu cụ thể: phải thắng ở một thị trường đủ lớn để chứng minh khả năng phủ sóng toàn cầu, không chỉ giới hạn ở sân nhà hay khu vực Đông Nam Á. Hiện nay, Xanh SM đã có mặt tại ba quốc gia: Việt Nam, Lào và Indonesia.

Xanh SM khai trương ở Lào ngay sau Việt Nam chưa lâu và chỉ sau hơn một năm ra mắt, đã trở thành một biểu tượng được người dân nước bạn yêu quý và sử dụng rộng rãi. Số lượng tài xế chờ gia nhập tính trên số xe tại Lào lớn hơn ở Việt Nam rất nhiều.

Tiếp theo, Xanh SM tiến tới Indonesia vì đây là quốc gia có quy mô dân số lớn thứ tư thế giới và ngành gọi xe công nghệ rất phát triển, quy mô lớn nhất toàn cầu. Nếu Xanh SM thành công tại Indonesia, đó sẽ là minh chứng rõ ràng nhất về khả năng vươn tầm toàn cầu của doanh nghiệp Việt.

Trước nay, Việt Nam đã có nhiều thương hiệu tiến ra biển lớn, nhưng rất hiếm doanh nghiệp có sự hiện diện vật lý quy mô lớn như Xanh SM, với hàng nghìn chiếc xe điện Vinfast và tài xế xanh đi lại trên khắp các con phố, khiến bất kỳ ai nhìn thấy đều biết thương hiệu ấy là gì và đến từ đâu. Để làm được điều đó, Xanh SM sẽ đối mặt với nhiều thử thách. Tuy nhiên, họ hoàn toàn không có hai chữ “thất bại” trong kịch bản của mình và đã sẵn sàng nhiều phương án để đối mặt, hướng tới khát vọng trở thành nền tảng vận tải phức hợp thuần điện lớn nhất thế giới.

Theo báo cáo tổng hợp hàng năm về thị trường taxi tại Việt Nam Quý 4 năm 2023 vừa được công bố bởi Modor Intelligence, một đơn vị uy tín toàn cầu về nghiên cứu thị trường, Xanh SM đã vươn lên dẫn đầu thị trường taxi công nghệ tại Việt Nam, chiếm 37.41% thị phần. Đây là một cột mốc quan trọng, đánh dấu sự thay đổi trong bức tranh ngành dịch vụ vận tải công nghệ theo hướng chất lượng và bền vững hơn.

Tài liệu tham khảo:

• Báo cáo thị trường taxi Việt Nam Quý 4/2023 của Modor Intelligence (dẫn lại từ Cafe.vn).