Chiến Lược Đột Phá Của VinFast Dưới Sự Dẫn Dắt Của Ông Phạm Nhật Vượng: “Không Kế Hoạch B, Chỉ A Và A+”

“Không có kế hoạch B đâu, chỉ có A và A+ thôi” – lời khẳng định chắc nịch của Chủ tịch VinGroup, ông Phạm Nhật Vượng vào cuối tháng 8 năm 2024, thể hiện sự tự tin tuyệt đối vào tương lai của VinFast. Sự tự tin này đến từ đâu, đặc biệt khi VinFast đã có những bước tiến đột phá trong năm 2024, vươn lên vị trí số 1 thị trường ô tô Việt Nam? Bí mật được hé lộ nằm ở một giải pháp đặc biệt, được ví như cách Viettel từng tạo ra cuộc cách mạng trong ngành viễn thông, cùng với nhiều thay đổi chiến lược mang dấu ấn cá nhân của ông Vượng. Đầu năm 2024, việc ông Vượng trực tiếp trở thành Tổng Giám đốc điều hành VinFast, quản lý mọi hoạt động từ sản xuất đến chiến lược thị trường, đã cho thấy mức độ cam kết và tầm nhìn của ông đối với hãng xe điện này. Đến tháng 11 năm 2024, VinFast đã bàn giao hơn 51.000 xe điện, chính thức trở thành thương hiệu ô tô bán chạy nhất Việt Nam. Tuy nhiên, điều khiến nhiều người tò mò nhất vẫn là “phép màu” nào đã giúp VinFast đạt được thành tựu này và khiến ông Vượng hoàn toàn tin tưởng vào khả năng cạnh tranh của mình.

Thành công ấn tượng năm 2024 và vai trò của VF 3

Năm 2024 đánh dấu cột mốc lịch sử khi VinFast lần đầu tiên vượt qua các đối thủ kỳ cựu như Toyota và Hyundai để dẫn đầu thị trường ô tô Việt Nam về doanh số lũy kế tính đến tháng 11. Nhân tố chủ chốt tạo nên bước nhảy vọt này chính là VinFast VF 3. Chiếc mini SUV điện này không chỉ tạo nên cơn sốt trên thị trường với kỷ lục 27.649 đơn đặt hàng không hoàn lại chỉ sau 66 giờ mở bán sớm, mà còn là động lực chính đưa VinFast lên vị trí số một. Tuy nhiên, câu chuyện hậu trường về quá trình ra đời của VF 3 còn ấn tượng hơn.

“Vượng Way”: Bí mật đằng sau tốc độ và chất lượng

Ban đầu, VF 3 được lên kế hoạch sản xuất trong 13 tháng. Nhưng dưới sự chỉ đạo trực tiếp của ông Phạm Nhật Vượng (sau khi ông thay đổi nhân sự cấp cao phụ trách), thời gian này đã được rút ngắn xuống chỉ còn 9 tháng. Điều đáng kinh ngạc là, dù phát triển thần tốc, VF 3 lại đạt tỷ lệ hài lòng của khách hàng cao hơn tất cả các mẫu xe điện VinFast sản xuất trước đó, một kết quả khó tin khi thời gian phát triển ô tô của các hãng lớn thường mất 5-7 năm. Trước đó, VinFast đã được xem là “siêu tốc” khi làm xe trong 2-2,5 năm.

Để đạt được tốc độ này mà vẫn đảm bảo chất lượng, ông Vượng đưa ra một yêu cầu tưởng chừng ngược đời: không được phép làm quá giờ (overtime) thường xuyên. Mọi bộ phận phải xử lý công việc trong giờ hành chính 8 tiếng nhưng tuân thủ tiến độ cực kỳ nghiêm ngặt, đi kèm với kiểm soát và giám sát chặt chẽ từng khâu. Phong cách làm việc này khác biệt so với trước đây, giúp giải quyết khối lượng công việc khổng lồ một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Bí quyết quan trọng nhất để kiểm soát chất lượng sản xuất VF 3 và các mẫu xe sau này chính là phương pháp đặc biệt mang tên “Vượng Way”. Khi rà soát bộ tiêu chuẩn thiết kế xe điện do một hãng nổi tiếng thế giới xây dựng cho VinFast, ông Vượng phát hiện nó dài hơn 3000 trang. Ông nhận thấy các kỹ sư khó lòng nhớ hết để tuân thủ, còn công nhân với trình độ phổ thông thì càng không thể. Đây chính là nguyên nhân dẫn tới tốc độ chậm và lỗi khi sản xuất.

Để giải quyết vấn đề này, ông Vượng cùng các kỹ sư đã dành thời gian hàng ngày để đọc kỹ, giải thích, phân loại và cô đọng bộ tiêu chuẩn khổng lồ. Từ hơn 3000 trang, họ rút gọn lại thành 17 nhóm tiêu chuẩn quan trọng nhất, với ngôn ngữ dễ hiểu, dễ nhớ cho cả kỹ sư và công nhân. Bản tóm tắt cuối cùng chỉ dài vài chục trang, thậm chí có những mục chỉ nửa trang giấy A4. Bộ tiêu chuẩn mới này sau đó được chuẩn hóa và triển khai rộng rãi tại nhà máy, giúp việc giám sát, kiểm tra chất lượng trở nên đơn giản và dễ dàng hơn nhiều ngay cả với công nhân. “Vượng Way” đã “bình dân hóa” thành công bộ hướng dẫn phức tạp, giải được bài toán kiểm soát chất lượng sản xuất ô tô, đặc biệt hiệu quả với đội ngũ nhân sự chưa có nhiều kinh nghiệm.

Trước VinFast, Viettel từng áp dụng một chiến thuật tương tự trong ngành viễn thông. Khi thấy việc lắp đặt trạm BTS theo bộ hồ sơ kỹ thuật hàng nghìn trang là không khả thi để đạt tốc độ và chuẩn mực, lãnh đạo Viettel đã phân loại công việc: chỉ 5-10% cần chuyên môn sâu, còn lại hơn 90% có thể giao cho lao động phổ thông với các tiêu chuẩn kỹ thuật được đúc kết, rút gọn dễ hiểu. Kỹ sư sẽ hướng dẫn và giám sát. Nhờ thiết bị viễn thông được tiêu chuẩn hóa, việc lắp ráp trở nên đơn giản, giải quyết bài toán nhân sự, chi phí và tốc độ. Mặc dù ngành ô tô khác viễn thông, nguyên tắc xử lý ma trận tiêu chuẩn kỹ thuật của Viettel và VinFast tương đồng, mang lại kết quả tích cực. Đối với ô tô, phụ tùng đã tiêu chuẩn hóa, việc lắp ráp chủ yếu bằng máy móc, nên yếu tố cốt lõi là đơn giản hóa việc kiểm soát chất lượng, điều mà “Vượng Way” đã làm được.

Ngoài “Vượng Way”, chất lượng VF 3 còn được thừa hưởng kinh nghiệm sản xuất quý giá đúc rút từ đội ngũ VinFast trước đó. Một yếu tố khác là VF 3 có ít tính năng phức tạp hơn các mẫu xe lớn, do đó khả năng gặp trục trặc cũng thấp hơn, góp phần vào tỷ lệ hài lòng cao.

Yếu tố thay đổi cuộc chơi và chiến lược “ô tô quốc dân”

Nếu nhìn từ số liệu, VF 3 là nhân tố đưa VinFast lên vị trí số 1 doanh số. Nhưng nhân tố thay đổi cuộc chơi thực sự chính là phát minh “Vượng Way” kết hợp với các cách làm đặc biệt khác của VinFast. Chiến lược này đã biến giấc mơ ô tô xanh, chất lượng tốt, giá rẻ, chi phí hàng tháng hợp lý trở thành hiện thực cho nhiều người Việt Nam thông qua VF 3.

Với mức giá chỉ từ 235 triệu đồng cùng chính sách ưu đãi trả góp (vay tới 80% giá trị xe, lãi suất 2 năm đầu tối đa 5%, tương đương gốc lãi hàng tháng chỉ hơn 2 triệu đồng), VF 3 được mô tả ngắn gọn là “ngon, bổ, rẻ”. Xe có thiết kế thời thượng, nhỏ gọn, dễ điều khiển trong đô thị, nhưng vẫn đủ chỗ cho 4 người ngồi thoải mái. Sự “hot” của VF 3 không chỉ thu hút người dùng cuối mà còn là thỏi nam châm hút đại lý và sale về với VinFast, tạo nên không khí mua bán nhộn nhịp tương tự các mẫu xe “hot” khác trên thị trường.

Ông Vượng nhận xét, việc tạo ra một chiếc xe lớn như VF 9 từ bên ngoài không quá khó, nhưng khó gây ấn tượng mạnh về chất lượng so với giá tiền. Ngược lại, tìm ra bí quyết sản xuất một chiếc xe nhỏ mà “lớn bên trong” (đủ rộng, chất lượng đảm bảo ở mức giá đó) là cực khó, nhưng làm được sẽ tạo ra cú nổ lớn. VF 3 chính là câu trả lời.

Hệ thống hạ tầng và dịch vụ đột phá

Để hỗ trợ chiến lược “ô tô quốc dân”, ông Vượng đang mở rộng mạng lưới đại lý cấp 2, 3 về tận các huyện. Đồng thời, VinFast đã nhanh chóng vươn lên vị trí số 1 Việt Nam về số lượng xưởng dịch vụ trên toàn quốc, với 111 xưởng tính đến tháng 11 năm 2024, vượt cả Toyota và Hyundai. Điều này đảm bảo khách hàng ở mọi tỉnh thành đều có thể bảo dưỡng, sửa chữa thuận tiện. Thêm vào đó, chính sách bảo hành 10 năm (gấp đôi các hãng khác) củng cố niềm tin và cam kết lâu dài của VinFast với khách hàng.

Từ ý tưởng “điên rồ” đến hiện thực: Tốc độ và sự khác biệt

Cách đây hơn 7 năm, khi VinGroup khởi công nhà máy ô tô với giấc mơ xe Việt, nhiều người cho rằng đó là ý tưởng “điên rồ”. Điều này càng được đẩy kịch tính khi VinFast tuyên bố ra xe chỉ sau 2 năm và sản xuất xe điện sau 3 năm – tiến độ chưa từng có tiền lệ. Việc xuất khẩu sang Mỹ, “thánh địa” của Tesla, chỉ một năm sau khi ra mắt xe điện đầu tiên, và công bố kế hoạch đầu tư sản xuất tại đây, càng khiến mục tiêu của VinFast trở nên khó hiểu với nhiều người.

Sau hơn 7 năm, VinFast đã trải qua những gì để có bước phát triển đột phá năm 2024? VinFast đã thực hiện những điều chưa từng có ở một hãng ô tô Việt Nam. Ông Vượng bỏ tiền cá nhân thành lập Xanh SM – hãng taxi thuần điện đầu tiên Việt Nam, vừa tạo đầu ra lớn, vừa quảng bá mạnh mẽ cho VinFast, và quan trọng là trở thành trung tâm thu thập dữ liệu vận hành của hàng chục nghìn xe, giúp VinFast cải tiến chất lượng, đặc biệt là phần mềm.

VinFast đã trở thành hãng xe điện có tốc độ cập nhật, vá lỗi phần mềm nhanh nhất thế giới nhờ làm chủ công nghệ lõi phần mềm và kỷ luật thực thi kiểu VinGroup. Lỗi dù nhỏ cũng được xử lý nhanh chóng, thường trong vòng nửa tiếng báo cáo, hoặc gom lại để điều chỉnh hàng tuần/tháng. Tốc độ cải thiện phần mềm này rất quan trọng để duy trì lòng tin khi xe điện là một “cỗ máy tính” phức tạp với nhiều hệ thống tương tác.

Việc thay đổi nhân sự cấp cao liên tục để tìm người phù hợp với tốc độ phát triển chóng mặt cũng là điều chưa từng có. Nguyên tắc phát triển của VinFast giai đoạn này là “tiến nhanh và phá vỡ mọi giới hạn” tương tự cách Facebook đã làm. Tốc độ ra quyết định là một lợi thế cạnh tranh đặc biệt: trong khi các hãng truyền thống mất 100 ngày cho một quyết định quan trọng, VinFast có thể đưa ra 100 quyết định như vậy trong một ngày. Tốc độ sáng tạo, kỷ luật thực thi và khát khao mãnh liệt chính là sức mạnh của VinFast.

Bên cạnh đó, việc đầu tư hệ thống trạm sạc và xưởng dịch vụ phủ khắp 63 tỉnh thành đã chuẩn bị sẵn hạ tầng cho sự cất cánh mạnh mẽ. Ông Vượng còn là “ông chủ hào phóng nhất thế giới” khi cam kết tài trợ hàng tỷ đô la bằng tiền cá nhân (1 tỷ USD tháng 11/2024, cam kết thêm 50.000 tỷ VNĐ) để hỗ trợ VinFast.

Khi dồn tâm huyết vào VinFast, ông Vượng cũng đối mặt với không ít bình luận trái chiều về sự mạo hiểm. Tuy nhiên, đối với ông Vượng, VinFast không chỉ là dự án kinh doanh mà còn là dự án “cống hiến”. Ông đang chèo lái công ty “bằng cảm máu, mồ hôi và nước mắt”, mạo hiểm hơn bất kỳ ai vì một mục tiêu lớn hơn cá nhân.

Kết thúc năm 2024, VinFast đã khiến xe điện trở thành mối đe dọa thực sự đối với xe xăng tại Việt Nam. Giấc mơ ô tô thương hiệu Việt đã thành hình với tỷ lệ nội địa hóa 60% và mục tiêu 84% vào năm 2026, vượt xa mục tiêu 40-45% mà ngành xe Việt Nam từng mơ ước với các liên doanh nước ngoài. “Vượng Way” với xe điện có thể trở thành ví dụ kinh điển cho câu nói “những ý tưởng hay thường điên rồ cho đến khi chúng không còn như thế nữa”.

Chiến lược “Đánh cờ tại hang hùm”: Vì sao đi Mỹ?

Chia sẻ về mục tiêu với VinFast, ông Vượng cho biết: “Tiền tài là vật ngoài thân… chỉ muốn làm điều gì đó thực sự tốt đẹp cho mọi người, cho đất nước”. Ông mong muốn xây dựng một thương hiệu Việt Nam vào top đầu thế giới. Về tương lai xa, ông thẳng thắn: “2045 thì mơ xa quá. Tôi chỉ mơ 5 năm nữa thì VinFast sẽ thật khỏe và có thêm thị trường ở 5-10 nước nữa, đồng thời có vị thế xứng đáng ở đó.”

Việc VinFast xuất khẩu xe và đầu tư nhà máy tại Mỹ được ông ví như “đánh cờ tại hang hùm”, nơi có Tesla của Elon Musk. Ông thừa nhận “đương nhiên là không dễ dàng” và các hãng lớn như Toyota, Hyundai cũng mất mười mấy năm mới có thị phần tại Mỹ. Tuy nhiên, việc vào được Mỹ – thị trường khắt khe nhất thế giới về chất lượng – và được cấp chứng chỉ, cấp phép bán đã là sự thể hiện thương hiệu và chất lượng. Mục tiêu cao nhất ở thị trường Mỹ giai đoạn đầu chưa phải là kinh doanh số lượng lớn, mà là chứng minh đẳng cấp. Bởi lẽ, sau khi VinFast vào được Mỹ, các nguyên thủ từ Indonesia, Ấn Độ, Philippines, Trung Đông đã có nhu cầu gặp gỡ và đề xuất hợp tác đầu tư, cho thấy hiệu ứng lan tỏa về mặt thương hiệu.

Kết luận

Sự tự tin của ông Phạm Nhật Vượng vào VinFast trong năm 2024 được củng cố bởi những thành quả thực tế và chiến lược đột phá. Thành công vang dội của VF 3, đặc biệt là khả năng phát triển thần tốc nhưng vẫn đảm bảo chất lượng nhờ “Vượng Way” – phương pháp đơn giản hóa tiêu chuẩn phức tạp, đã chứng minh hiệu quả của cách làm khác biệt. Kết hợp với hệ thống hạ tầng dịch vụ phủ khắp, chính sách hậu mãi ưu việt, cam kết tài chính khổng lồ từ ông Vượng và tốc độ thực thi kỷ luật, VinFast đang từng bước hiện thực hóa giấc mơ xe điện Việt Nam. Việc dũng cảm “đánh cờ” ở thị trường khó tính như Mỹ không chỉ nhằm mục tiêu kinh doanh ban đầu, mà còn là chiến lược khẳng định vị thế thương hiệu trên trường quốc tế, mở đường cho những thị trường tiềm năng khác. Con đường phía trước còn nhiều thách thức, và liệu VinFast có thể trở thành “Tesla của Việt Nam” hay không vẫn cần thời gian trả lời. Tuy nhiên, với tinh thần “không kế hoạch B, chỉ A và A+” và những bước đi táo bạo, VinFast dưới sự dẫn dắt của ông Phạm Nhật Vượng đang tạo nên một câu chuyện đầy cảm hứng về khát vọng và sự đột phá.