Thị Trường Xe Điện Việt Nam Tăng Trưởng Mạnh: Vinfast Dẫn Dắt Tiềm Năng Tỷ Đô

Sau giai đoạn đầu năm có phần trầm lắng, thị trường xe điện toàn cầu đang lấy lại đà tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt từ nửa cuối năm 2024. Theo công ty nghiên cứu Rion, trong tháng 10/2024, doanh số xe điện (bao gồm BEV và PHEV) toàn cầu đạt 1,7 triệu chiếc, tăng đáng kể so với tháng 9. Trung Quốc tiếp tục dẫn đầu với 1,2 triệu xe điện được bán ra. Tại Việt Nam, xu hướng này càng trở nên rõ nét với những tín hiệu cực kỳ tích cực. Sự bứt phá của các hãng xe, đặc biệt là Vinfast, đang định hình lại bức tranh thị trường ô tô trong nước, cho thấy tiềm năng khổng lồ của thị trường xe điện Việt Nam trong tương lai gần.

Vinfast Tạo Nên Bức Ngoặt Trên Thị Trường Việt

Thị trường xe điện Việt Nam đã và đang phát ra những tín hiệu tích cực khi các thương hiệu trong và ngoài nước đồng loạt đẩy mạnh phát triển dải sản phẩm cũng như mạng lưới trạm sạc toàn quốc. Vinfast, hãng xe điện Việt Nam, đã có những đột phá lớn về doanh số, chứng tỏ sức hút không nhỏ của xe điện tại thị trường này.

Cụ thể, tháng 9 năm 2024 lần đầu tiên Vinfast trở thành hãng xe thuần điện đạt doanh số cao nhất trong tháng trên thị trường ô tô Việt Nam. Thành tích này đã được lặp lại trong tháng kế tiếp. Tính lũy kế 10 tháng đầu năm 2024, Vinfast đã bàn giao hơn 51.000 chiếc ô tô điện các loại tới tay người tiêu dùng. Doanh số của Vinfast thời điểm này thậm chí còn vượt qua hàng loạt thương hiệu gạo cội như Toyota (49.233 xe) hay Hyundai (48.544 xe).

Sự kiện Vinfast trở thành hãng xe bán chạy nhất Việt Nam là dấu mốc quan trọng, mang ý nghĩa bước ngoặt với ngành công nghiệp ô tô Việt Nam. Đồng thời, Vinfast cũng là hãng xe điện đầu tiên vượt qua các hãng xe xăng đối thủ chỉ sau hai năm chuyển đổi sang thuần điện để trở thành thương hiệu dẫn dắt thị trường.

Những Động Lực Thúc Đẩy Xe Điện Tăng Trưởng

Tiến sĩ Nguyễn Sơn, Giảng viên ngành Quản lý Chuỗi cung ứng và Logistic tại Đại học RMIT Việt Nam, cho biết việc hãng xe điện “made in Vietnam” vượt lên chiếm lĩnh vị trí số một ở thị trường trong nước phản ánh thay đổi đáng kể trong nhận thức của người tiêu dùng Việt Nam về xe điện nói chung.

Bên cạnh đó, các chính sách hỗ trợ từ chính phủ như miễn phí đăng ký và giảm thuế nhập khẩu cho xe điện cũng làm cho dòng xe này trở nên hấp dẫn hơn. Về phía hãng xe nội địa, Vinfast với các dịch vụ hậu mãi hấp dẫn, ví dụ như chương trình sạc pin miễn phí tại các trạm sạc vGreen đến hết ngày 01 tháng 01 năm 2025, cũng góp phần thúc đẩy doanh số. Chi phí vận hành xe điện nhìn chung khá cạnh tranh khi so sánh với xe truyền thống, đặc biệt trong bối cảnh giá nhiên liệu tăng cao.

Việc giới thiệu nhiều mẫu xe điện đa dạng ở các phân khúc khác nhau từ các nhà sản xuất khác nhau đã mở rộng sự lựa chọn cho người tiêu dùng.

Tiềm Năng Đầu Tư Và Phát Triển Hệ Sinh Thái

Thành công của Vinfast trong thị trường xe điện có khả năng tạo ra tác động tích cực đáng kể đối với cả nhà đầu tư trong nước và nước ngoài, mang lại cơ hội lớn cho các quỹ đầu tư tham gia vào ngành công nghiệp xe điện đang phát triển của Việt Nam. Các hãng xe hơi và công ty công nghệ quốc tế lớn có thể tìm kiếm cơ hội hợp tác hoặc thiết lập hoạt động riêng tại Việt Nam để nắm bắt thị trường đang phát triển. Vị chuyên gia RMIT nói.

Tiến sĩ Sơn dự đoán rằng thị trường xe điện tại Việt Nam có thể đạt quy mô 5 đến 7 tỷ đô la Mỹ sau 5 năm nữa. Nhu cầu pin xe điện sẽ tăng cao, tạo ra cơ hội đầu tư vào các cơ sở sản xuất và tái chế pin. Cùng với đó, nhu cầu cũng ngày càng tăng đối với các linh kiện chuyên dụng, mang lại cơ hội cho nhà cung cấp trong nước cũng như bên ngoài.

Sự thành công của xe điện Việt Nam có thể thúc đẩy tăng cường đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D), có khả năng thu hút các quỹ đầu tư mạo hiểm tập trung vào những lĩnh vực công nghệ liên quan như công nghệ lái tự động, hệ thống xe thông minh và công nghệ pin tiên tiến. Xa hơn sẽ là cơ hội đầu tư vào các dịch vụ mang tính chất hệ sinh thái như hỗ trợ bảo trì, đổi pin và quản lý đội xe điện.

Thách Thức Cần Vượt Qua

Tuy nhiên, thị trường xe điện Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức. Theo Tiến sĩ Trương Quang Dũng, Giảng viên ngành Quản lý Chuỗi cung ứng và Logistic tại Đại học RMIT Việt Nam, những thách thức về hạ tầng trạm sạc và năng lực lưới điện vẫn là vấn đề không nhỏ. Hiện tại, Vinfast là đơn vị tiên phong cung cấp trạm sạc. Với quy hoạch 150.000 cổng sạc, hãng này sẽ đạt tỷ lệ 15 cổng sạc trên 10.000 người, cao hơn Mỹ và Trung Quốc, nhưng con số này vẫn chưa thực sự lớn so với nhu cầu tiềm năng.

Đề Xuất Chính Sách Hỗ Trợ Toàn Diện

Bên cạnh nâng cấp cơ sở hạ tầng lưới điện, sự can thiệp chiến lược của chính phủ để nâng cao hơn nữa khả năng cạnh tranh của ngành ô tô điện là cần thiết. Theo Tiến sĩ Ifan Uh, Giảng viên ngành Quản lý Chuỗi cung ứng và Logistic tại Đại học RMIT Việt Nam, một khuôn khổ hỗ trợ toàn diện từ chính phủ có thể là chìa khóa để thúc đẩy sự chuyển đổi này.

Trọng tâm chính cần hướng đến là phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ mạnh mẽ. Ưu đãi của chính phủ nên ưu tiên thiết lập chuỗi cung ứng tiên tiến cho xe điện và xe Hybrid. Đồng thời, đầu tư vào sản xuất thép và các ngành công nghiệp vật liệu sẽ tăng cường tính độc lập trong sản xuất, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu.

Việc tạo ra các cụm công nghiệp ô tô chiến lược là một bước quan trọng khác, đóng vai trò như các trung tâm phát triển ứng dụng tập trung các nhà sản xuất, nhà cung cấp và tổ chức nghiên cứu. Tiến bộ công nghệ cũng cần được hỗ trợ đáng kể thông qua các khoản tài trợ nghiên cứu và ưu đãi thuế, đặc biệt là đối với các công nghệ cốt lõi trong hệ thống chuyển động, động cơ và hệ thống điện. Cách tiếp cận này sẽ định vị chiến lược Việt Nam trong thị trường xe thân thiện với môi trường và đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế ngày càng nghiêm ngặt. Thúc đẩy quan hệ đối tác quốc tế chiến lược, đồng thời bảo vệ lợi ích trong nước thông qua các thỏa thuận thương mại được xây dựng cẩn thận cũng như các chương trình xúc tiến xuất khẩu sẽ là yếu tố thiết yếu để Việt Nam nâng cao vị thế cạnh tranh trên thị trường xe điện.

Tóm lại, thị trường xe điện Việt Nam đang trên đà tăng trưởng mạnh mẽ, với Vinfast đóng vai trò tiên phong và đạt được những thành công ấn tượng về doanh số. Tiềm năng thị trường đạt mức 5-7 tỷ USD trong 5 năm tới là hoàn toàn khả thi, mở ra nhiều cơ hội đầu tư. Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng này và duy trì đà phát triển bền vững, Việt Nam cần tập trung giải quyết các thách thức về hạ tầng sạc, lưới điện và xây dựng một khuôn khổ chính sách hỗ trợ toàn diện, thúc đẩy các ngành công nghiệp phụ trợ.

Tài liệu tham khảo:

• Tiến sĩ Nguyễn Sơn, Giảng viên ngành Quản lý Chuỗi cung ứng và Logistic, Đại học RMIT Việt Nam.
• Tiến sĩ Trương Quang Dũng, Giảng viên ngành Quản lý Chuỗi cung ứng và Logistic, Đại học RMIT Việt Nam.
• Tiến sĩ Ifan Uh, Giảng viên ngành Quản lý Chuỗi cung ứng và Logistic, Đại học RMIT Việt Nam.