Thủ tướng làm việc với các tập đoàn kinh tế tư nhân lớn: Tháo gỡ vướng mắc, tạo động lực phát triển

Ngày 21 tháng 9, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì hội nghị đặc biệt với thường trực Chính phủ và lãnh đạo 12 tập đoàn kinh tế tư nhân hàng đầu Việt Nam. Đây là lần đầu tiên thường trực Chính phủ có buổi làm việc chuyên đề riêng với nhóm doanh nghiệp này, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước tới khu vực kinh tế tư nhân – động lực quan trọng của nền kinh tế.

Tham dự hội nghị có các Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Lê Thành Long, Hồ Đức Phớc cùng lãnh đạo các bộ, ngành trung ương. Phía doanh nghiệp gồm lãnh đạo các tập đoàn lớn như Vingroup, Sungroup, Thaco, Hòa Phát, Sovico Holdings, T&T Group, Masan, Công ty Cổ phần Thủy sản Minh Phú, Công ty Cổ phần Cơ điện lạnh (REE), Tập đoàn Gimco, Tập đoàn KN Holdings.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, kinh tế tư nhân hiện đóng góp khoảng 45% GDP, 30% thu ngân sách, thu hút 85% lực lượng lao động. Một lực lượng doanh nghiệp tư nhân lớn đã tích lũy đủ năng lực về quy mô vốn, trình độ công nghệ và quản trị, có thương hiệu vươn tầm khu vực và thế giới. Hội nghị lần này nhằm lắng nghe, chia sẻ khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp để cùng tháo gỡ.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng báo cáo tại hội nghị, nhìn nhận cộng đồng doanh nghiệp nói chung còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, chịu tác động bất lợi từ bối cảnh khách quan (xung đột địa chính trị, đứt gãy chuỗi cung ứng). Thể chế pháp luật còn vướng mắc, bất cập, việc phân cấp, cắt giảm thủ tục chưa triệt để. Mặc dù đã có đội ngũ doanh nghiệp lớn, nhưng chưa thực sự phát huy hết tiềm lực, chưa thực hiện vai trò tiên phong dẫn dắt như kỳ vọng. Quy mô doanh nghiệp chủ yếu là nhỏ và vừa, chưa có công nghệ gốc, chưa đủ tiềm lực số hóa. Hoạt động của các doanh nghiệp lớn còn tương đối độc lập, tính liên kết, lan tỏa, dẫn dắt chưa rõ nét.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng ví hội nghị như “Hội nghị Diên Hồng” của khu vực kinh tế tư nhân, nơi Chính phủ và doanh nghiệp cùng bàn các vấn đề lớn của đất nước. Bộ trưởng gửi gắm doanh nghiệp lớn cần chủ động đi đầu, tiên phong trong những việc lớn, việc khó, việc mới, giải quyết bài toán tầm quốc gia, tạo dư địa cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Doanh nghiệp lớn cần tham gia cùng các tập đoàn nhà nước đầu tư vào lĩnh vực mới (cách mạng công nghiệp 4.0, phát triển xanh), tham gia dự án lớn của đất nước, phát huy vai trò tiên phong đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển giao công nghệ, liên kết, tạo cơ hội cho doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển theo chuỗi giá trị.

Tại hội nghị, lãnh đạo các tập đoàn lớn đã có những kiến nghị cụ thể:

Kiến nghị từ các tập đoàn kinh tế tư nhân

Tập đoàn Vingroup – Đề xuất hỗ trợ công nghiệp phụ trợ, nhà ở xã hội và đào tạo

Ông Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch HĐQT Vingroup, bày tỏ sự trân trọng trước sự quan tâm của Chính phủ. Ông kiến nghị Chính phủ có cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia chuỗi công nghiệp hỗ trợ. Ông nhấn mạnh nếu đẩy mạnh được lĩnh vực này, Việt Nam sẽ có nền công nghiệp phụ trợ mạnh như Thái Lan, đặc biệt khi đã có các nhà sản xuất như Trường Hải, Vinfast.

Về Vinfast, ông Vượng cho biết tỷ lệ nội địa hóa đã trên 50% và phấn đấu đạt tối thiểu 80% vào cuối năm 2026. Sản lượng Vinfast hiện đạt 80.000 xe/năm, dự kiến sang năm là 200.000 xe, vượt ngưỡng để doanh nghiệp hỗ trợ kinh doanh có lãi. Vinfast sẵn sàng bao tiêu một phần linh kiện, tạo cơ hội thúc đẩy công nghiệp phụ trợ phát triển.

Liên quan đến an sinh xã hội, trọng tâm là nhà ở xã hội, Vingroup đề xuất ba kiến nghị:

1. Có cơ chế chỉ định nhà đầu tư để rút ngắn thời gian thủ tục. Vướng mắc lớn nhất hiện nay là thủ tục và quy định về 10% lợi nhuận (doanh nghiệp khó làm nếu chỉ lãi 10%, có thể lỗ do tồn kho, bán chậm). Nhà ở xã hội mang tính đóng góp, không đơn thuần là kinh doanh.
2. Cho phép chuẩn bị đồng thời các loại quy hoạch (chung, phân khu, chi tiết) và nghiệm thu dự án song song để rút ngắn 6-9 tháng thủ tục. Vingroup đang nỗ lực đăng ký 500.000 căn nhưng tiến độ chậm.
3. Tăng tiêu chuẩn nhà ở xã hội không chỉ cho người nghèo mà cho “người chưa giàu” và công dân bình thường. Cần có chỗ để xe, vui chơi cho trẻ em, tiện ích cho người già. Nâng tiêu chuẩn thành “nhà ở bình thường” hoặc đổi tên thành “nhà ở Chính phủ hỗ trợ” để xóa bỏ tâm lý cho người ở. Đề xuất có nhóm nhà ở riêng cho cán bộ, viên chức, lực lượng vũ trang.

Về đào tạo, Vingroup đề xuất đẩy mạnh phổ cập tiếng Anh toàn dân hướng tới công dân toàn cầu. Vingroup sẵn sàng tài trợ giáo viên tăng cường cho vùng sâu vùng xa. Bên cạnh đó, đề xuất mở rộng hạn ngạch đào tạo sinh viên khối ngành công nghệ, khoa học máy tính, AI, dữ liệu lớn để tạo lực lượng lao động tương lai.

Tập đoàn Thaco – Quan tâm thúc đẩy công nghiệp phụ trợ và nông nghiệp

Ông Trần Bá Dương, Chủ tịch HĐQT Thaco, cho biết ngành ô tô đang thay đổi nhanh về công nghệ, hướng tới xanh, sạch. Thaco theo đuổi mục tiêu trở thành trung tâm sản xuất ô tô cho hãng quốc tế tại Việt Nam và khu vực ASEAN. Xu hướng xe xanh, tiện ích là tất yếu nhưng chuyển sang xe điện cần trình độ, thời gian, đầu tư hạ tầng và an toàn.

Về công nghiệp hỗ trợ, ông Dương cho rằng lĩnh vực này đòi hỏi sản lượng lớn và công nghệ cao. Thaco đã đi sớm vào cơ khí và đang triển khai tiếp thu công nghệ sản xuất. Hiện nay, các nước FDI lắp ráp tại Việt Nam và xuất khẩu rất nhiều, trong đó Việt Nam sản xuất được 35-40% chi tiết. Năm 2024, Thaco đã bán linh kiện cho nhà sản xuất trong nước 13 triệu USD, dự kiến tăng trong năm tới. Ông kiến nghị Chính phủ quan tâm lĩnh vực cơ khí, công nghiệp hỗ trợ vì phù hợp với lượng lớn lao động Việt Nam và có tiềm năng xuất khẩu.

Đối với nông nghiệp, Thaco đề xuất khu vực Tây Nguyên chuyển đổi theo hình thức vừa rừng vừa chăn nuôi, hoặc liên hợp vừa trồng trọt vừa chăn nuôi theo mô hình tuần hoàn.

Tập đoàn KN Holdings – Phát triển hạ tầng KCN và năng lượng tái tạo

Ông Lê Văn Kiểm, Chủ tịch Tập đoàn KN Holdings, cho biết doanh nghiệp xác định phát triển bền vững là kim chỉ nam, tập trung vào xây dựng hạ tầng khu công nghiệp (KCN) và phát triển năng lượng tái tạo. Tầm nhìn hướng tới KCN thế hệ mới hiện đại, nơi Việt Nam làm chủ công nghệ, phát triển trung tâm đào tạo nghề, đổi mới sáng tạo, R&D. Doanh nghiệp mong sản phẩm công nghệ cao “made in Vietnam” vươn ra quốc tế.

Ông Kiểm kiến nghị Chính phủ tiếp tục tạo điều kiện cho dự án KCN thế hệ mới có quy mô cạnh tranh khu vực. Sớm ban hành chính sách đơn giản hóa thủ tục hành chính, nhất là về quy hoạch, đầu tư, đất đai. Có chính sách khuyến khích đầu tư đột phá, cạnh tranh với các quốc gia khác để thu hút nhà đầu tư chiến lược đa quốc gia, đặc biệt lĩnh vực công nghệ cao như bán dẫn. Điều này giúp thu hút doanh nghiệp vệ tinh, thúc đẩy Việt Nam tham gia sâu hơn chuỗi cung ứng toàn cầu.

Về năng lượng, ông Kiểm đánh giá Chính phủ đã ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo qua Quy hoạch Điện VIII. Ông đề nghị Thủ tướng xem xét các dự án năng lượng tái tạo đã có chủ trương, đảm bảo tính khả thi, triển khai nhanh theo hình thức mua bán điện trực tiếp (PPA), ít sử dụng đất (điện mặt trời nổi), ưu tiên triển khai trong Quy hoạch Điện VIII và xem xét tăng công suất trong điều chỉnh quy hoạch. Điều này gia tăng nguồn năng lượng sạch và thu hút tập đoàn lớn muốn sử dụng năng lượng xanh.

Tập đoàn Sungroup – Đề xuất giao dự án lớn, cơ chế du lịch đặc thù

Ông Đặng Minh Trường, Chủ tịch Sungroup, đề xuất thể chế hóa việc lựa chọn nhà đầu tư chiến lược theo cơ chế giao nhiệm vụ cho doanh nghiệp tư nhân có đủ năng lực thực hiện các dự án trọng điểm, mang tính trọng lực. Theo ông, việc đấu thầu, đấu giá tốn rất nhiều thời gian (2-3 năm hoặc hơn), trong khi một số dự án lớn chỉ có số ít doanh nghiệp đủ sức thực hiện. Cuối cùng vẫn chọn doanh nghiệp có năng lực nhưng lại mất nhiều thời gian, chi phí cơ hội và tiền bạc.

Chủ tịch Sungroup cũng kiến nghị xem xét áp dụng mô hình thương mại tự do tại các địa bàn tiềm năng du lịch biển đảo như Phú Quốc, tương tự đảo Hải Nam (Trung Quốc) hay Jeju (Hàn Quốc) để phát triển, thu hút đầu tư. Ông cho rằng Phú Quốc nổi tiếng nhưng công tác truyền thông, quảng bá chưa tương xứng. Với cơ chế đặc thù, Phú Quốc sẽ thành điểm đến nghỉ dưỡng mới của thế giới. Về thị trường khách nước ngoài, đề xuất mở rộng danh sách miễn thị thực đơn phương, miễn thị thực gắn hạn thí điểm cho thị trường quy mô lớn, chi tiêu cao. Cấp thị thực dài hạn, nhập cảnh nhiều lần cho phân khúc cao cấp từ Ấn Độ, Trung Quốc, Hoa Kỳ, châu Âu.

Tập đoàn Gimco và REE Corp – Đề xuất tăng cường phân cấp, đơn giản hóa thủ tục

Ông Vũ Văn Tiền, Chủ tịch Gimco, và Bà Nguyễn Thị Mai Thanh, Chủ tịch REE Corp, cùng đề xuất tăng cường phân cấp, phân quyền trong việc đầu tư các dự án. Ông Tiền chia sẻ dù được Thủ tướng, Phó Thủ tướng hỗ trợ nhiều, nhưng cơ chế, chính sách ở cấp dưới khiến doanh nghiệp gặp khó. Đề nghị tăng phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa thủ tục. Bà Mai Thanh đề xuất giao quyền cho tỉnh cấp chủ trương đầu tư vì tỉnh hiểu rõ năng lực, uy tín nhà đầu tư. Đồng thời, cần có chính sách miễn giảm thuế phù hợp cho doanh nghiệp, nhà đầu tư.

Tập đoàn Masan – Kiến nghị về thị trường vốn

Ông Nguyễn Thiều Nam, Phó Chủ tịch HĐQT, Phó Tổng Giám đốc Masan, đánh giá thủ tục niêm yết IPO hiện nay còn kéo dài, phức tạp, chưa theo thông lệ quốc tế, hạn chế thị trường IPO Việt Nam.

Masan đưa ra một loạt kiến nghị về thị trường vốn nhằm giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn chi phí tốt, linh hoạt hơn và đảm bảo quản trị rủi ro:

• Thu hút vốn dài hạn chi phí thấp của nhà đầu tư nước ngoài và thúc đẩy thị trường vốn ngoài ngân hàng.
• Tiếp tục mở rộng thị trường vốn cho nhà đầu tư nước ngoài (có khả năng huy động vốn chi phí thấp, đầu tư dài hạn). Đánh giá cao nỗ lực nâng hạng thị trường từ cận biên lên mới nổi. Mong nghị định, thông tư mới hướng dẫn gỡ nút thắt ký quỹ trước giao dịch.
• Tìm phương án giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường vốn ngoài ngân hàng dễ dàng hơn.
• Rà soát điều kiện niêm yết để phù hợp mô hình kinh doanh mới (có thể tham khảo sàn Nasdaq).
• Góp ý dự thảo sửa đổi Luật Chứng khoán: Việc bổ sung điều kiện chào bán trái phiếu ra công chúng phải có tài sản bảo đảm hoặc bảo lãnh ngân hàng là có chủ đích tốt nhưng không phù hợp khi kinh tế chuyển dịch từ đầu tư cơ sở vật chất sang tri thức (cần phương án đánh giá phù hợp như dòng tiền tạo ra có đủ khả năng trả nợ); Việc tăng thời gian hạn chế chuyển nhượng cổ phiếu/trái phiếu riêng lẻ của công ty đại chúng cho nhà đầu tư chuyên nghiệp từ 1 năm lên 3 năm gây ảnh hưởng lớn đến quyết định đầu tư và khả năng phát hành của doanh nghiệp.

Kết luận của Thủ tướng Chính phủ

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính cơ bản đồng ý với báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các ý kiến tâm huyết của doanh nghiệp. Thủ tướng giao Văn phòng Chính phủ phối hợp Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu, tiếp thu tối đa các ý kiến, hoàn thiện thông báo kết luận. Tinh thần là tiếp thu, tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân, doanh nghiệp phát triển, đóng góp nhiều hơn vào sự phát triển đất nước.

Thủ tướng chia sẻ khó khăn của doanh nghiệp trong những năm qua do nhiều yếu tố chưa có tiền lệ. Cảm ơn doanh nghiệp đã đồng hành cùng Đảng, Nhà nước, nhân dân. Thủ tướng khẳng định Chính phủ cam kết luôn đồng hành, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của doanh nghiệp, không hình sự hóa quan hệ kinh tế, nghiên cứu bãi bỏ giấy phép con, xóa bỏ môi trường gây sách nhiễu, phiền hà. Luôn lắng nghe, chia sẻ, chung tay tháo gỡ khó khăn.

Thủ tướng đề nghị các Phó Thủ tướng, Bộ trưởng, trưởng ngành trực tiếp lắng nghe và giải quyết dứt điểm phản ánh của doanh nghiệp theo chức năng, thẩm quyền. Nếu vượt thẩm quyền thì báo cáo Thủ tướng. “Tháo gỡ cho doanh nghiệp là góp phần tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế đất nước. Doanh nghiệp phát triển là đất nước phát triển”. Tinh thần là “vướng ở đâu thì ở đó phải tháo gỡ, mắc ở đâu thì ở đó phải tháo gỡ, không đùn đẩy, không né tránh, không gây phiền hà, sách nhiễu”.

Thủ tướng cũng khẳng định các cơ quan tiếp tục lắng nghe ý kiến doanh nghiệp để đẩy mạnh phân cấp, phân quyền hơn nữa theo tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.

Bên cạnh đó, Thủ tướng đề nghị các doanh nghiệp hoạt động đúng pháp luật, góp phần tích cực xây dựng, hoàn thiện thể chế. Nêu rõ quan điểm người dân và doanh nghiệp là trung tâm, chủ thể trong xây dựng thể chế. Thể chế không chỉ quản lý hiệu quả mà còn kiến tạo phát triển.

Thủ tướng đề nghị doanh nghiệp phát huy sáu “Tiên phong”:

1. Tiên phong thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, tập trung động lực tăng trưởng mới và truyền thống, ứng phó biến đổi khí hậu.
2. Tiên phong tham gia chuỗi giá trị, chuỗi sản xuất, chuỗi cung ứng toàn cầu, xây dựng thương hiệu doanh nghiệp và quốc gia.
3. Tiên phong tạo công ăn việc làm, sinh kế cho người dân, bảo đảm an sinh xã hội.
4. Tiên phong phát triển hạ tầng, nhất là hạ tầng số, giao thông, văn hóa, ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi xanh.
5. Tiên phong góp phần đào tạo nhân lực chất lượng cao, cải cách thủ tục hành chính, nâng cao năng lực quản trị thông minh, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.
6. Tiên phong đoàn kết, thống nhất, hỗ trợ lẫn nhau cùng làm, cùng hưởng, cùng thắng, cùng phát triển doanh nghiệp và đất nước.

Về các góp ý, kiến nghị của doanh nghiệp, Thủ tướng giao các bộ, ngành lắng nghe, tiếp thu và phải giải quyết với giải pháp cả trước mắt và lâu dài, trên tinh thần “đã nói là làm, đã cam kết phải thực hiện”. “Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ” giữa người dân, doanh nghiệp và Nhà nước.

Thủ tướng cảm ơn doanh nghiệp đã đề xuất giao các nhiệm vụ cụ thể trong xây dựng đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, sản xuất thép, xây dựng cao tốc, nhà máy điện, sân bay, bến cảng, trung tâm triển lãm quốc gia, nhà ở xã hội, chăm sóc dinh dưỡng trẻ em, nâng cao thể chất. Trên cơ sở đề xuất, cơ quan sẽ nghiên cứu giao nhiệm vụ, đặt hàng doanh nghiệp thực hiện.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành xử lý công việc với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, cùng doanh nghiệp giải quyết khó khăn, vướng mắc, tổ chức thực hiện “rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ kết quả”. Ngoài hội nghị này, Thủ tướng giao các bộ, ngành tổ chức các hội nghị chuyên đề theo lĩnh vực với doanh nghiệp (tài nguyên môi trường, giao thông vận tải, thuế, đầu tư).

Tài liệu tham khảo

• Viet Nam business insider
• độc đáo TV