Thị trường xe điện Việt Nam đang nóng hơn bao giờ hết với sự xuất hiện liên tục của các mẫu xe mới từ VinFast. Sau thành công của VF 5, VF e34, VF 8 và VF 9, sự chú ý của giới mộ điệu và người tiêu dùng đang đổ dồn vào một cái tên bí ẩn: VinFast VF 4. Được mệnh danh là “em út” trong dải sản phẩm xe điện của hãng xe Việt, VF 4 hứa hẹn sẽ trở thành quân bài chiến lược, khuấy đảo phân khúc xe điện cỡ nhỏ tại các đô thị lớn, vốn là phân khúc đầy tiềm năng nhưng chưa được khai thác triệt để.
Sự tồn tại của VF 4 không còn là tin đồn thuần túy. Chủ tịch Tập đoàn Vingroup, ông Phạm Nhật Vượng, từng hé lộ về việc phát triển một mẫu xe điện cỡ A, nhỏ gọn và có mức giá dễ tiếp cận hơn các đàn anh. Mẫu xe này được kỳ vọng sẽ là phương tiện di chuyển lý tưởng cho cá nhân và gia đình nhỏ tại các thành phố đông đúc, góp phần đẩy nhanh quá trình xanh hóa giao thông tại Việt Nam. Dù thông tin chính thức từ VinFast còn hạn chế, dựa trên những hình ảnh rò rỉ, các tài liệu chiến lược đã công bố và kinh nghiệm phát triển sản phẩm của hãng, chúng ta hoàn toàn có thể phác họa chân dung về mẫu xe điện đô thị đầy tiềm năng này.
Hành Trình Từ Lộ Trình Chiến Lược Đến VF 4
Dự án phát triển một mẫu xe điện cỡ nhỏ đã được VinFast ấp ủ từ khá lâu. Quay ngược lại cuối năm 2021, trong các buổi giới thiệu chiến lược với nhà đầu tư, VinFast đã phác thảo một hệ sinh thái xe điện đa dạng, trải dài từ phân khúc A đến D và cả xe bán tải. Theo kế hoạch ban đầu cho năm 2022, VinFast dự kiến ra mắt ba mẫu xe điện mang mã hiệu VFe35, VFM36 và VFe34. Đến năm 2023, danh mục sản phẩm được kỳ vọng sẽ bổ sung thêm VFe32, VFM3 và VFe34P. Mỗi mã hiệu đại diện cho một phân khúc, từ xe mini đô thị (VFe32) đến sedan cỡ trung.
Tuy nhiên, chiến lược sản phẩm của VinFast đã có những điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với tình hình thị trường và phản hồi từ người dùng. VFe35 và VFM36 được đổi tên thành VF 8 và VF 9, trong khi VFe34 giữ nguyên tên gọi. Năm 2023 chứng kiến sự ra mắt chính thức và thành công của VF 5 Plus và VF 8, khẳng định vị thế của VinFast trên thị trường xe điện. Trong bối cảnh đó, mẫu xe từng mang mã hiệu VFe32, hay còn được gọi không chính thức là “VinFast Mini”, chính là ứng viên sáng giá nhất cho cái tên VF 4 hiện tại. Sự xuất hiện của VF 4 sẽ hoàn thiện mảnh ghép quan trọng trong chiến lược phủ kín các phân khúc của VinFast, đặc biệt là phân khúc xe cỡ nhỏ với giá thành hợp lý, thiết kế hiện đại, phù hợp với điều kiện giao thông và thu nhập của số đông người Việt.
Thiết Kế Ngoại Thất: Sự Pha Trộn Độc Đáo Từ Pininfarina?
Một trong những yếu tố được quan tâm nhất về VF 4 chính là thiết kế. Nhiều khả năng, mẫu xe điện “em út” này sẽ thừa hưởng nhiều đường nét từ bản concept A18 do studio thiết kế danh tiếng Pininfarina của Ý chấp bút. Concept A18 từng gây ấn tượng mạnh mẽ trong cuộc bình chọn thiết kế xe yêu thích của VinFast vào đầu năm 2019. Đây là một mẫu xe hạng A mang phong cách châu Âu, nhỏ gọn nhưng tinh tế, hiện đại và hướng đến sự năng động.
Nếu VF 4 dựa trên A18, chúng ta có thể kỳ vọng một diện mạo trẻ trung, cá tính. Dựa trên những hình ảnh phác thảo hoặc rò rỉ, phần đầu xe VF 4 có thể mang nhiều nét tương đồng với VF 8 hoặc VF 5, đặc trưng bởi dải đèn LED ban ngày hình cánh chim kéo dài, nối liền với logo chữ V đặc trưng đặt ở trung tâm. Đây là ngôn ngữ thiết kế đồng nhất xuyên suốt dải sản phẩm VinFast.
Nhìn từ bên hông, VF 4 có thể sở hữu đường mái vuốt nhẹ về phía sau, tạo cảm giác thanh thoát và liền mạch. Chi tiết này không chỉ tăng tính thẩm mỹ mà còn hỗ trợ tính khí động học, giúp xe điện di chuyển hiệu quả hơn. Phần cột C được xử lý khéo léo, liền lạc với cánh gió phía sau, một điểm nhấn thường thấy trên các mẫu xe cao cấp hơn. Mâm xe có thể có thiết kế đa chấu, tương tự như mẫu VF 6, tiếp tục khẳng định sự đồng nhất trong tư duy thiết kế của hãng.
So với mẫu sedan Lux A (dựa trên concept D35 cũng của Pininfarina), VinFast luôn cho thấy khả năng chọn lọc và phát triển những thiết kế xuất sắc, kết hợp hài hòa giữa nét sang trọng châu Âu và thị hiếu Á Đông. Với VF 4, triết lý này dự kiến sẽ tiếp tục được phát huy, tạo nên một mẫu xe hấp dẫn về mặt thị giác, phù hợp với nhóm khách hàng trẻ tuổi, năng động sống tại các đô thị lớn. Tuy nhiên, đây vẫn là những phỏng đoán dựa trên các bản concept và thông tin chưa chính thức; cần chờ đợi công bố cuối cùng từ VinFast để có cái nhìn chính xác nhất.
Nội Thất và Không Gian: Bài Toán Tối Ưu Cho Đô Thị Việt
Đối với thị trường Việt Nam, nơi xe hơi thường phục vụ nhu cầu di chuyển của cả gia đình, không gian nội thất và số chỗ ngồi là yếu tố then chốt. Các mẫu xe siêu nhỏ chỉ có 2-3 chỗ như Citroen Ami hay Wuling HongGuang Mini EV (bản 2 chỗ) có thể phù hợp với một số thị trường, nhưng tại Việt Nam, nhu cầu sử dụng xe từ 4 chỗ trở lên là phổ biến. Ngay cả những mẫu xe độc đáo như Microlino cũng chỉ phù hợp cho việc đi lại cá nhân cự ly cực ngắn trong nội đô.
Do đó, VinFast VF 4 được kỳ vọng sẽ giải bài toán cân bằng giữa kích thước nhỏ gọn để dễ dàng luồn lách trong phố và không gian đủ rộng để phục vụ nhu cầu cơ bản của một gia đình nhỏ. Với định hướng này, VF 4 chắc chắn sẽ không đi theo lối mòn của những mẫu xe chỉ có 1 hoặc 2 chỗ ngồi. Mẫu xe này cần có ít nhất 4 chỗ ngồi. Không gian bên trong có thể nhỏ gọn hơn VF 5 một chút nhưng vẫn cần đảm bảo sự thoải mái tương đương hoặc tốt hơn so với mẫu xe xăng Fadil trước đây (vốn là mẫu xe hạng A rất được ưa chuộng).
Để giữ mức giá cạnh tranh trong phân khúc xe cỡ nhỏ, nội thất của VF 4 có thể đi theo hướng tối giản tương tự VF 5 Plus. Xe có thể được trang bị phanh tay cơ học, màn hình trung tâm kích thước vừa phải tích hợp các chức năng cơ bản như kết nối Bluetooth, hỗ trợ định vị và điều khiển âm thanh. Hàng ghế sau dự kiến đủ cho hai người lớn ngồi thoải mái cho các chuyến đi ngắn và trung bình trong đô thị.
Đặc biệt, hệ thống điều hòa là yếu tố không thể xem nhẹ trong điều kiện khí hậu nóng ẩm tại Việt Nam. VF 4 cần được trang bị hệ thống làm mát hiệu quả, vận hành êm ái để đảm bảo trải nghiệm thoải mái cho người dùng, tương tự như VF 5 đã làm rất tốt.
Dự Đoán Về Động Cơ và Pin: Hiệu Năng Vừa Đủ Cho Đô Thị
Là một mẫu xe điện cỡ nhỏ, VF 4 sẽ không cần bộ pin hay động cơ quá lớn. Lựa chọn hợp lý và thực tế nhất cho một mẫu xe di chuyển chủ yếu trong đô thị có thể là một mô tơ điện đặt ở cầu trước (FWD) với công suất từ 50 đến 60 kW, tương đương khoảng 67 đến 80 mã lực (chứ không phải 100 mã lực như một số đồn đoán trước đây – công suất 50-60kW là phổ biến cho xe A-segment). Mức công suất này đủ để xe vận hành linh hoạt trong thành phố, tăng tốc tốt tại dải tốc độ thấp và trung bình. Việc di chuyển đường trường hoặc cao tốc vẫn khả thi, tuy nhiên, để được phép lưu thông trên các tuyến cao tốc tại Việt Nam, xe cần đạt vận tốc tối thiểu theo tiêu chuẩn đăng kiểm quốc gia (thường là 100km/h hoặc 120km/h tùy quy định cụ thể của từng tuyến đường, nhưng khả năng đạt tốc độ tối đa 120km/h là cần thiết). Với danh tiếng và kinh nghiệm của mình, VinFast chắc chắn sẽ đảm bảo VF 4 đáp ứng được yêu cầu này.
Về pin, với nhu cầu di chuyển trong đô thị, quãng đường hoạt động khoảng 200 km sau mỗi lần sạc đầy là con số hợp lý và đủ dùng cho phần lớn người dân. Nếu tham khảo các mẫu xe điện mini tương đồng trên thị trường quốc tế như Baojun E300 tại Trung Quốc (sử dụng pin 25-30 kWh), nhiều khả năng VF 4 cũng sẽ được trang bị bộ pin có dung lượng trong khoảng này. Bộ pin 25-30 kWh có thể cung cấp phạm vi hoạt động từ 180-250 km tùy điều kiện thực tế và thói quen lái xe, hoàn toàn đáp ứng nhu cầu đi lại hàng ngày trong thành phố mà không cần sạc quá thường xuyên.
Tiêu Chuẩn An Toàn: Kế Thừa Truyền Thống VinFast
An toàn là yếu tố được người tiêu dùng Việt Nam ngày càng quan tâm, và VinFast đã xây dựng được uy tín trong lĩnh vực này trên các mẫu xe trước đây. Dù là mẫu xe cỡ nhỏ và có thể có giá thành thấp hơn, VF 4 được kỳ vọng sẽ vẫn giữ vững tiêu chuẩn an toàn cao. Người dùng hoàn toàn có thể đặt niềm tin vào việc VF 4 sẽ được trang bị các công nghệ an toàn cốt lõi.
Các trang bị an toàn dự kiến có mặt trên VF 4 bao gồm: hệ thống chống bó cứng phanh (ABS), phân phối lực phanh điện tử (EBD), hỗ trợ lực phanh khẩn cấp (BA), hệ thống cân bằng điện tử (ESC), hỗ trợ khởi hành ngang dốc (HSA), cảm biến hỗ trợ đỗ xe phía sau, và ít nhất là 4 túi khí (2 túi khí trước, 2 túi khí rèm hoặc bên hông). Đây là những trang bị đã trở thành tiêu chuẩn trên các mẫu xe VinFast từ VF 5 trở lên, khẳng định cam kết của hãng về sự an toàn cho người dùng.
Giá Bán và Chính Sách: Chìa Khóa Phổ Cập Xe Điện
Yếu tố quyết định sự thành công của VF 4 tại thị trường Việt Nam chính là giá bán. Với mục tiêu phổ cập xe điện, VinFast được kỳ vọng sẽ đưa ra mức giá niêm yết cực kỳ cạnh tranh cho VF 4. Dựa vào chính sách ưu đãi liên tục dành cho khách hàng nội địa và chiến lược định giá pin minh bạch của hãng, nhiều phân tích cho thấy mức giá niêm yết của VF 4 có thể nằm dưới ngưỡng 400 triệu đồng.
Đặc biệt, nếu VinFast tiếp tục áp dụng chính sách thuê pin linh hoạt như các mẫu xe khác, mức chi trả ban đầu của khách hàng để sở hữu chiếc VF 4 có thể thấp hơn đáng kể. Chính sách thuê pin giúp giảm đáng kể chi phí mua xe ban đầu, biến xe điện trở nên dễ tiếp cận hơn với đối tượng người tiêu dùng trẻ, gia đình trẻ hoặc những người lần đầu mua ô tô.
VinFast từng công bố chi phí sản xuất thực tế của một số mẫu xe và đưa ra mức giá bán rất sát với con số đó, thậm chí chấp nhận không có lợi nhuận trong giai đoạn đầu để thúc đẩy thị trường. Ví dụ, pin của VF 5 Plus dung lượng 38.7 kWh có giá bán kèm xe là 80 triệu đồng, tương đương khoảng 2.07 triệu đồng/kWh. Dựa trên công thức này, nếu VF 4 được trang bị bộ pin 25-30 kWh, giá bộ pin có thể rơi vào khoảng 50-60 triệu đồng. Điều này củng cố thêm khả năng VF 4 có mức giá niêm yết rất hấp dẫn, đặc biệt khi kết hợp với chính sách thuê pin. Mức giá dưới 400 triệu đồng sẽ đặt VF 4 vào vị thế cạnh tranh trực tiếp không chỉ với các mẫu xe hạng A chạy xăng mà còn với cả những chiếc xe máy tay ga cao cấp, mở ra cơ hội chuyển đổi chưa từng có cho hàng chục triệu người dân Việt.
Chiến Lược Phát Triển và Thách Thức Thị Trường
Để đưa VF 4 ra thị trường, VinFast có thể lựa chọn một trong hai chiến lược phát triển sản phẩm. Phương án thứ nhất là tận dụng nền tảng công nghệ sẵn có thông qua hợp tác hoặc mua lại bản quyền từ các hãng xe quốc tế, tương tự cách đã làm với Lux A (dựa trên BMW 5 Series) hay Fadil (dựa trên Opel Karl). Phương án này giúp rút ngắn thời gian nghiên cứu, giảm rủi ro và đảm bảo chất lượng dựa trên nền tảng đã được kiểm chứng.
Phương án thứ hai là tự phát triển một mẫu xe hoàn toàn mới dựa trên kinh nghiệm và năng lực kỹ thuật tích lũy từ việc phát triển các dòng xe điện trước đó. Đây là bước đi táo bạo hơn, thể hiện sự trưởng thành vượt bậc về công nghệ nội tại của VinFast. Với việc đầu tư mạnh mẽ vào các trung tâm nghiên cứu và sản xuất, phương án này ngày càng trở nên khả thi.
Dù theo chiến lược nào, thách thức lớn nhất của VF 4 vẫn đến từ yếu tố thị trường và chính sách. Để VF 4 thực sự phổ cập, cạnh tranh sòng phẳng không chỉ với xe điện cỡ nhỏ khác mà quan trọng hơn là với xe máy xăng – phương tiện di chuyển chủ lực hiện nay, VinFast cần một “bệ phóng” từ các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, tương tự như cách Trung Quốc đã làm để thúc đẩy thị trường xe điện nội địa (trợ giá, miễn thuế, ưu tiên hạ tầng sạc). Chỉ khi khoảng cách về chi phí sở hữu ban đầu và tổng chi phí sử dụng giữa xe điện cỡ nhỏ và xe máy xăng được thu hẹp đáng kể, quá trình chuyển đổi mới diễn ra mạnh mẽ.
Tuy nhiên, với những gì VinFast đã thể hiện, từ tốc độ ra mắt sản phẩm đến tham vọng toàn cầu hóa, VF 4 được kỳ vọng không chỉ là một mẫu xe giá rẻ đơn thuần. Đây có thể là sản phẩm mang tính bước ngoặt, giúp người tiêu dùng Việt dễ dàng hơn trong việc tiếp cận và sở hữu một phương tiện di chuyển xanh, thông minh và an toàn trong kỷ nguyên mới.
Tài liệu tham khảo
Dựa trên các thông tin được phân tích từ báo cáo chiến lược của VinFast, hình ảnh rò rỉ và các phân tích chuyên sâu về thị trường xe điện Việt Nam.