Xuất khẩu ô tô Việt Nam: Vinfast & Thaco Vươn Tầm Thế Giới

Ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đang chứng kiến một làn sóng xuất khẩu mạnh mẽ, với Vinfast và Thaco (Trường Hải Auto) là hai đầu tàu, khẳng định vị thế ngày càng tăng trên thị trường quốc tế. Các hãng xe Việt đang đẩy mạnh sản lượng xuất khẩu, đáp ứng được những tiêu chuẩn chất lượng khắt khe từ các thị trường khó tính, mở ra chương mới cho ngành sản xuất ô tô trong nước.

Vinfast, nhà sản xuất xe điện thuần Việt, đang có những bước tiến đáng kể trong việc mở rộng thị trường toàn cầu. Mới đây, tại Triển lãm ô tô quốc tế Indonesia 2025, Vinfast đã chính thức mở bán mẫu ô tô điện mini VF 3, dự kiến giao xe từ đầu tháng 4 năm 2025. Đặc biệt, hãng xe này còn áp dụng chính sách miễn phí sạc cho xe điện tại Indonesia, một động thái chiến lược nhằm thúc đẩy doanh số tại thị trường tiềm năng này. Trước đó, trong năm 2024, Vinfast đã lần lượt giới thiệu và mở bán các mẫu xe điện VF 34 và VF 5 tại Indonesia. Cùng thời gian này, Vinfast cũng đưa các mẫu VF 8 và VF 7 đến tay khách hàng tại các thị trường Trung Đông và Philippines. Sự tăng trưởng mạnh mẽ được thể hiện rõ qua số liệu quý 4 năm 2024, khi Vinfast bàn giao 53.135 ô tô điện trên toàn cầu, tăng 143% so với quý trước và 342% so với cùng kỳ năm trước. Tốc độ này giúp Vinfast vượt 192% mục tiêu xuất khẩu 80.000 xe đặt ra cho năm 2024. Động lực tăng trưởng đến từ nhu cầu cao đối với các mẫu xe phân khúc thấp và vị thế vững chắc tại thị trường nội địa. Vinfast đặt mục tiêu đầy tham vọng là tăng ít nhất gấp đôi số lượng xe bàn giao trên toàn cầu trong cả năm 2025, đồng thời củng cố sự hiện diện tại các thị trường trọng điểm như châu Âu và Bắc Mỹ, bên cạnh việc khai thác các thị trường mới nổi.

Không chỉ Vinfast, Thaco Auto cũng tích cực tham gia vào cuộc đua xuất khẩu. Đầu tháng 2 năm 2025, tại cảng quốc tế Chu Lai (Quảng Nam), Thaco Auto đã xuất khẩu một lô hàng lớn trị giá 3,65 triệu USD sang Ấn Độ, Trung Đông và Campuchia. Đáng chú ý, 120 xe tải KIA Frontier đã được xuất khẩu sang Trung Đông – một thị trường mới với yêu cầu chất lượng cao, đánh dấu sự hợp tác giữa Thaco Auto và KIA trong việc mở rộng thị trường xe tải. Thaco Auto cũng xuất 400 bộ thân vỏ (body) sơn màu của xe Kia New Carnival sang Ấn Độ và 45 xe máy Peugeot Django 150cc sang Campuchia. Các sản phẩm này được sản xuất trên dây chuyền công nghệ hiện đại tại Chu Lai, đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt từ đối tác quốc tế như KIA và Peugeot. Với mục tiêu tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu và nâng cao năng lực cạnh tranh, Thaco Auto đang tập trung nghiên cứu và sản xuất các sản phẩm đáp ứng yêu cầu riêng biệt của từng thị trường nhập khẩu. Năm 2024, Thaco Auto đã xuất khẩu gần 1.200 xe, đạt doanh thu 13 triệu USD. Mục tiêu năm 2025 là cung ứng gần 4.200 xe các loại sang Philippines, Thái Lan, Malaysia, Campuchia, Trung Đông, tập trung vào các dòng xe buýt, xe tải thương hiệu Thaco và các thương hiệu quốc tế, cùng với xe du lịch theo yêu cầu đối tác. Song song đó, Thaco cũng tăng tỷ lệ nội địa hóa (27-40% cho xe du lịch, trên 50% cho xe tải, trên 70% cho xe buýt) để giảm chi phí, đáp ứng yêu cầu khách hàng và tạo lợi thế xuất khẩu.

Tuy nhiên, con đường xuất khẩu ô tô của Việt Nam vẫn còn không ít thách thức. Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Văn Dũng (Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM), hiện chỉ có Vinfast và Thaco đủ tiềm lực xuất khẩu ô tô, xe máy. Các doanh nghiệp khác gặp khó khăn do đa phần nhập linh kiện về lắp ráp, hạn chế cạnh tranh quốc tế. Chất lượng sản phẩm và việc đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn, khí thải của thị trường nhập khẩu còn là rào cản. Giá thành sản xuất cao do công nghiệp phụ trợ chưa phát triển và thiếu chính sách khuyến khích (như miễn thuế nhập khẩu linh kiện) cũng ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh. Đại diện Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho biết, các hãng xuất khẩu thường chọn thị trường ngách hoặc tập trung xuất khẩu linh kiện ô tô (đạt 5 tỷ USD/năm), trong đó có linh kiện chiếm thị phần lớn thế giới. VAMA kiến nghị Nhà nước cần hỗ trợ thông qua chính sách tài khóa để giảm thuế phí, từ đó giải bài toán giá thành cao dẫn đến sản lượng thấp và khó thu hút đầu tư nước ngoài. Để có nền công nghiệp ô tô đủ sức cạnh tranh xuất khẩu, các doanh nghiệp Việt Nam, theo VAMA, trước hết cần đứng vững và cạnh tranh tốt ngay trên thị trường nội địa, sau đó mới tìm kiếm phân khúc thị trường xuất khẩu phù hợp.

Nhìn chung, sự tăng trưởng mạnh mẽ của Vinfast và Thaco trong hoạt động xuất khẩu đang tạo động lực tích cực cho ngành công nghiệp ô tô Việt Nam. Mặc dù còn nhiều rào cản liên quan đến chi phí sản xuất, công nghiệp phụ trợ và chính sách hỗ trợ, việc các hãng xe Việt từng bước chinh phục các thị trường quốc tế cho thấy tiềm năng phát triển to lớn. Với chiến lược đúng đắn, sự hỗ trợ kịp thời từ Nhà nước và nỗ lực nâng cao chất lượng, tỷ lệ nội địa hóa, ô tô “Made in Vietnam” hoàn toàn có thể tạo dựng chỗ đứng vững chắc hơn trên bản đồ ô tô toàn cầu.